Καρκίνος Νεφρού

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΝΕΦΡΟΥ

Τι είναι ο καρκίνος του νεφρού
Είναι ό καρκίνος πού προέρχεται από το επιθήλιο του εγγύς νεφρικού σωληνάριου  και αποτελεί περίπου το 3% των νεοπλασμάτων πού παρουσιάζονται στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Σχηματική εικόνα τομής διά μέσου του νεφρικού παρεγχύματος
Τα περιστατικά καρκίνου του νεφρού παρουσιάζουν σημαντική αύξηση. Σύμφωνα με στοιχεία από το Cancer Research UK, κατά τα τελευταία 20 χρόνια, η συχνότητα του καρκίνου αυτού έχει αυξηθεί κατά 65%. Η συχνότερη μορφή του καρκίνου του νεφρού είναι το καρκίνωμα των νεφρικών κυττάρων που αποκαλείται επίσης αδενοκαρκίνωμα του νεφρού. Η μορφή αυτή αποτελεί το 90% των περιπτώσεων του καρκίνου του νεφρού. Η αύξηση της ηλικίας συνοδεύεται από μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου. Συμβαίνει κυρίως μεταξύ 50 και 70 ετών. Οι άνδρες έχουν 2 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο του νεφρού παρά οι γυναίκες.

Σχηματική εικόνα νεοπλασματικής μάζας πού καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του κάτω νεφρικού πόλου.

Οι αιτίες που προκαλούν τον καρκίνο του νεφρού είναι:
• Το κάπνισμα: Οι ειδικοί πιστεύουν ότι μέχρι 40% των περιστατικών του καρκίνου του νεφρού, προκαλούνται από το κάπνισμα. Αυτοί που καπνίζουν πούρα ή πίπες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

• Η παχυσαρκία: Το υπερβολικό σωματικό βάρος έχει συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του νεφρού τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες.

• Η υπέρταση: Έρευνες έχουν δείξει μια σαφή σχέση μεταξύ της υπέρτασης και του καρκινώματος νεφρικών κυττάρων στους άνδρες.

• Περιβαλλοντικές τοξίνες: Εργάτες σε εργοστάσια παραγωγής ατσαλιού με φούρνους άνθρακα, παρουσιάζουν αυξημένα  ποσοστά καρκίνου του νεφρού. Επίσης άτομα τα οποία έχουν εκτεθεί στον αμίαντο έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν καρκίνο του νεφρού όπως και καρκίνο στους πνεύμονες.

• Αιμοκάθαρση: Άτομα που υποβάλλονται σε μακροχρόνια αιμοκάθαρση για νεφρική ανεπάρκεια, λόγω της μείωσης της άμυνας του οργανισμού που συνυπάρχει (ανοσοκαταστολή), έχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του νεφρού. Για τους ίδιους λόγους έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο και οι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού και λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία.

• Ακτινοβολία: Η ακτινοβολία κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις είναι δυνατόν να προκαλέσει καρκίνο νεφρών.

• Ασθένεια του Von Hippel-Lindaou: Είναι κληρονομική ασθένεια, εκδηλώνεται από την παιδική ηλικία με αιμαγγειώματα του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, αιμαγγειοβλάστωμα στην παρεγκεφαλίδα, στο νωτιαίο μυελό και με όγκους στο πάγκρεας και στους νεφρούς.

Τα συχνότερα σημεία του καρκίνου του νεφρού είναι:
• Η αιματουρία: Το αίμα στα ούρα μπορεί να φαίνεται μακροσκοπικά, δηλαδή με το μάτι. Όμως είναι δυνατόν να χρειάζεται μικροσκοπική εξέταση των ούρων για να διαπιστωθεί η ύπαρξή του.

• Πόνος πίσω στην πλάτη, στην περιοχή κάτω από τις πλευρές, ο οποίος είναι επίμονος και δεν έχει σχέση με κάποιον τραυματισμό.

• Μάζα στην περιοχή των νεφρών που ανιχνεύεται συνήθως κατά τη διάρκεια μιας κλινικής εξέτασης .

• Κούραση  πού δεν συνδυάζεται με υπερβολική εργασία ή γενικά με αυξημένη  σωματική δραστηριότητα .

• Απώλεια βάρους πού δεν δικαιολογείται από το διαιτολόγιο μας  ή από άλλη σωματική ή ψυχική κατάσταση ή ασθένεια.

• Αυξημένη  αρτηριακή πίεση

• Πυρετός  που είναι επαναλαμβανόμενος, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε μολυσματική αιτιολογία .

• Πόνος σε άλλα μέρη του σώματος, στις περιπτώσεις που ο καρκίνος έχει κάνει μεταστάσεις .

• Οίδημα στους αστράγαλους και στα πόδια.

Εργαστηριακές εξετάσεις
Δεν υπάρχουν ειδικά εργαστηριακά ευρήματα. Η αιματουρία εμφανίζεται στο 40-60% των περιπτώσεων με καρκίνο. Αυξημένη ταχύτητα καθίζησης (Τ.Κ.Ε.) παρατηρείται στο 55-75%. Επίσης, αναιμία εμφανίζει το ένα τρίτο των ασθενών.
Οι κυριότερες απεικονιστικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι:
• Υπερηχογράφημα: Έχει προσφέρει σημαντικά στην πρώιμη διάγνωση του νεφροκυτταρικού  καρκινώματος (RCC) , έχοντας μάλιστα ανακαλύψει εντελώς τυχαία την ύπαρξη καρκινικών βλαβών σε πρόωρο στάδιο.
• Αξονική Τομογραφία κοιλίας και οπισθοπεριτοναϊκού χώρου: Αποτελεί εξέταση εκλογής για τη διάγνωση αλλά ταυτόχρονα προσφέρει και σημαντική βοήθεια και την σταδιοποίηση του καρκίνου του νεφρού.
• Μαγνητική Τομογραφία κοιλίας και οπισθοπεριτοναϊκού χώρου: Είναι ισοδύναμη με την αξονική τομογραφία στη διάγνωση του RCC, αλλά πλεονεκτεί στη σταδιοποίηση του.

Θεραπεία

Α. Εντετοπισμένη νόσος (στάδια I και II)

Χειρουργική θεραπεία
Θεραπεία εκλογής για τον εντοπισμένο καρκίνο του νεφρού θεωρείται η ριζική νεφρεκτομή, η οποία αποτελεί την αποτελεσματικότερη μέθοδο εκρίζωσης της νόσου. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για την εφαρμογή συντηρητικότερων χειρουργικών επεμβάσεων (μερική νεφρεκτομή) στην αντιμετώπιση του εντοπισμένου νεφρικού καρκίνου. Η λαπαροσκοπική  αλλά κυρίως και ή ρομποτική χειρουργική , δίνει πλέον την δυνατότητα σοβαρής μείωσης των διεγχειρητικών  επιπλοκών με άριστα μετεγχειρητικά αποτελέσματα και άμεση κινητοποίηση του ατόμου την ίδια μέρα της επέμβασης , μειώνοντας έτσι σημαντικά  την μετεγχειρητική δυσκινησία  και το άλγος του ασθενούς ,λόγω της τομής  της ανοικτής επέμβασης στην νεφρική χώρα.
• Χειρουργική  ολική αφαίρεση του νεφρού (ριζική νεφρεκτομή). Σε αυτή την επέμβαση αφαιρούνται ό νεφρός , το περινεφρικό λίπος και οί παρακείμενοι λεμφαδένες. Στις περιπτώσεις  πού ό όγκος  έχει επέκταση προς το σύστοιχο επινεφρίδιο ,τότε αφαιρείται και αυτό.

Σχηματική παράσταση ριζικής νεφρεκτομής με απολινώσεις των αγγείων και του ουρητήρα πρίν την εξαίρεση του νεφρού μαζί με το επινεφρίδιο.
• Μερική αφαίρεση του νεφρού. Όταν ό όγκος είναι σχετικά μικρού μεγέθους  και έχει προσβάλλει  ένα πόλο  του νεφρού ή στις περιπτώσεις πού έχουμε ένα νεφρό ,αποφασίζουμε να αφαιρέσουμε μόνο τον όγκο και λίγο από τον υγιή ιστό γύρω από αυτόν, κρατώντας έτσι ένα μεγάλο τμήμα του για την νεφρική λειτουργία.

Σχηματική παράσταση μερικής νεφρεκτομής με αφαίρεση του όγκου και τμήματος υγιούς ιστού γύρω από αυτόν και συρραφή πυέλου-καλύκων και παρεγχύματος.

Σε μερικές περιπτώσεις  πού ή χειρουργική αφαίρεση είναι αρκετά βαριά για την υγεία του ασθενούς , υπάρχουν  εναλλακτικοί τρόποι περιορισμού ή εξαίρεσης του όγκου, χωρίς το ρίσκο της αιμορραγίας ή της φλεγμονής μετά την επέμβαση.
• Εκλεκτικός εμβολισμός του όγκου . Με αυτή την μέθοδο εμποδίζεται ή ροή του αίματος προς τον όγκο και έτσι ό καρκίνος μη μπορώντας να αντλήσει θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο ,αρχίζει να υποστρέφεται και συρρικνώνεται . Αυτό πραγματοποιείται με την έγχυση ειδικού υλικού στην κύρια αρτηρία πού τρέφεται ό όγκος , μετά από καθετηριασμό στην νεφρική αρτηρία με την χρήση ειδικού ακτινολογικού εξοπλισμού.
• Κρυοχειρουργική εξαίρεση του όγκου. Αυτή ή μέθοδος γίνεται στους ασθενείς με μικρούς και σχετικά εύκολα προσβάσιμους όγκους με την χρήση ειδικής βελόνας μέσα από την οποία διοχετεύεται ειδικό αέριο πού ψύχει τον καρκινικό ιστό και τον αφαιρεί. Δεν υπαρχουν μεγάλες εργασίες με μακροχρόνια αποτελέσματα για να γνωρίζουμε πόσο αποτελεσματική είναι ή μέθοδος , γι αυτό και συστήνεται στους ασθενείς πού δεν μπορούν να χειρουργηθούν.
• Θερμική εξαίρεση του όγκου με ραδιοσυχνότητες. Ειδική βελόνα μεταφέρει με την χρήση ηλεκτρικού ρεύματος θερμική ενέργεια και καυτηριάζει τον όγκο και ιστούς γύρω από αυτόν.  Όπως και ή προηγούμενη  μέθοδος ,απευθύνεται σε ασθενείς  πού αδυνατούν   να χειρουργηθούν  και ή οδός προσπέλασης  και προσέγγισης της βλάβης επιτρέπει την πραγματοποίηση αυτών των μεθόδων.
Β. Νόσος με τοπική επέκταση ή και μεταστάσεις (στάδιο ΙΙΙ και ΙV)

Στις περιπτώσεις πού ό καρκίνος έχει διηθήσει τους παρακείμενους ιστούς και τους περιοχικούς λεμφαδένες , ή χειρουργική παρέμβαση αποτελεί ένα από τά βήματα της θεραπευτικής αντιμετώπισης  και ακολουθείται συνήθως με μια από τις ακόλουθες θεραπείες  ανάλογα  και με το αν έχει κάνει μεταστάσεις .
• Ακτινοθεραπεία. Μολονότι δεν έχει κανένα θεραπευτικό ρόλο στα αρχικά στάδια του νεφρικού καρκίνου, είναι δυνατόν να εφαρμοστεί ως παρηγορητική θεραπεία σε ασθενείς με μεταστατική νόσο.
• Χημειοθεραπεία. Πολλές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν απέδειξαν ότι το αδενοκαρκίνωμα του νεφρού είναι ένα από τα ανθεκτικότερα νεοπλάσματα στα χημειοθεραπευτικά. Παρά ταύτα χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις διασποράς των καρκινικών κυττάρων σε άλλα όργανα προκειμένου να τά καταστρέψουν ή και προεγχειρητικά  για να συρρικνώνουν  τον όγκο και να διευκολύνουν την εξαίρεση του.
• Ανοσοθεραπεία. Στον καρκίνο του νεφρού έχουν χρησιμοποιηθεί η ιντερφερόνη-α (IFNα), η ιντερλευκίνη-2 (IL-2) με πολύ χαμηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας. Ο συνδυασμός IL-2 και IFNα γενικά οδηγεί σε καλύτερη συνολική ανταπόκριση (περίπου 25%, με 8% πλήρη). Παρενέργειες αυτών των ουσιών περιλαμβάνουν , ρίγη , πυρετό , ναυτία , εμέτους  και μείωση της όρεξης.
• Μοριακή στοχευμένη θεραπεία. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται ουσίες, που στοχεύουν σε μοριακό επίπεδο σε διάφορα στάδια εξέλιξης του όγκου, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Αυτά τά φάρμακα αφήνουν αρκετές υποσχέσεις σε σχέση με την θεραπεία τών όγκων πού έχουν επεκταθεί σε άλλα σημεία του σώματος . Αυτές οί στοχευμένες θεραπείες με το bevacizumab (Avastin), pazopanib (Votrient), sorafenib (Nexavar) and sunitinib (Sutent) μπλοκάρουν τά σήματα πού παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη των αγγείων πού παρέχουν τά θρεπτικά συστατικά στα καρκινικά κύτταρα και τους επιτρέπουν να διασκορπισθούν σε άλλα  σημεία του σώματος. Φάρμακα όπως τό Temsirolimus (Torisel) and everolimus (Afinitor) μπλοκάρουν τά σήματα πού επιτρέπουν στα καρκινικά κύτταρα να επιζήσουν και να αναπτυχθούν. Οί θεραπείες αυτές , έχουν βέβαια μερικές σοβαρές παρενέργειες ,όπως ένα πολύ σοβαρό ερύθημα , διάρροιες και εκσεσημασμένη  αδυναμία .

Πρόγνωση
Ο σημαντικότερος προγνωστικός παράγοντας στον καρκίνο του νεφρού είναι το στάδιο της νόσου κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Η επιβίωση των ασθενών είναι αντιστρόφως ανάλογη του παθολογοανατομικού σταδίου.

From Our Blog

Κατανόηση της Διάμεσης Κυστίτιδας (IC) και της Χρόνιας Κυστίτιδας (CC): Ο Σύνδεσμος Μεταξύ των Δύο Παθήσεων Στη Georgiadis Urology, κατανοούμε ότι η διάμεση κυστίτιδα (IC) και η χρόνια…
Θεραπεία με Φάγους για την Προστατίτιδα: Εμπειρική γνώμη από Georgiadis Urology  Η θεραπεία με φάγους είναι μια καινοτόμος προσέγγιση που φέρει ενδιαφέρον στη αντιμετώπιση της χρόνιας προστατίτιδας, ιδιαίτερα…
Από τον Πόνο στη Ίαση: Το ταξίδι θεραπείας της προστατίτιδας του Mark Swain Στον τομέα της υγείας, λίγες ιστορίες είναι τόσο ενθαρρυντικές όσο αυτές του θριάμβου επί των…